Czym jest przemoc?
Wedle Światowej Organizacji Zdrowia przemoc jest to celowe użycie siły fizycznej albo władzy przeciw drugiemu człowiekowi, sobie samemu lub grupie ludzi, prowadzące lub stwarzające ryzyko uszkodzenia ciała, śmierci, krzywdy psychicznej, nieprawidłowego rozwoju lub ubóstwa/deprywacji (WHO, 2002). Widzimy zatem rozpiętość tej definicji, która zawiera w sobie rozmaite rodzaje przemocy. Przemoc od agresji różni się tym, iż cechuje się działaniem przemyślanym, racjonalnym i intencjonalnym, a często także grupowym.
Idąc dalej za typologią Światowej Organizacji Zdrowia, przemoc podzielić można na:
- przemoc zadawaną sobie samemu — tj. zachowania samobójcze i samouszkodzenia;
- przemoc interpersonalną: przemoc wobec członka rodziny lub partnera oraz przemoc wobec osoby niespokrewnionej, często nieznajomej;
- przemoc grupową – np. terroryzm czy ludobójstwo.
Przemoc w środowisku pracy.
Przemoc w pracy przybierać może rozmaite formy takie jak przemoc psychiczna (mobbing, nêkanie, zastraszanie), przemoc fizyczna czy seksualna. Wskaźniki uzyskane w badaniach GUS (2008) pokazują, że w Polsce ponad 220 tys. kobiet doświadcza którejś z wyżej wymienionych form przemocy w środowisku zawodowym. Dotychczas przez wiele lat przemoc w środowisku zawodowym często była umniejszana, przedstawiana jako nieodzowny składnik środowiska pracy, z którym należy się pogodzić. W ostatnim czasie jednak coraz bardziej otwarcie mówi się o przemocy w środowisku zawodowym oraz poszukuje się skutecznych sposobów na walkę z tym zjawiskiem. Jest to jednak dopiero raczkujący proces. Pokazują to statystyki. Na stronie rządowej przeczytać można, iż w polskich statystykach problemu molestowania seksualnego praktycznie nie ma. Z danych Państwowej Inspekcji Pracy wynika, że w 2012 roku wpłynęło tylko 11 skarg na molestowanie seksualne. W ubiegłym roku w sądach w całej Polsce – jak wynika z danych Ministerstwa Sprawiedliwości – toczyło się 20 spraw o molestowanie w miejscu pracy. W sumie w ciągu sześciu lat (2007-2012) rozpoczęły się 152 takie procesy. Rekordowy był rok 2011 – wniesiono aż 65 spraw. To skandalicznie niewiele spraw w stosunku do tego, co dzieje się w rzeczywistości w polskich zakładach pracy. Osoby doświadczające rozmaitych form przemocy z wielu powodów obawiają się zgłoszenia spraw do odpowiednich służb. Ich lęki dotyczą przede wszystkim utraty pracy jak i chęci zemsty ze strony pracodawcy oraz tego, że cała sytuacja zostanie odwrócona przeciwko osobie, która przemocy doświadczyła.
Przemoc w pracy wobec kobiet.
Na podstawie informacji zamieszczonych przez Fundację Feminoteka dowiedzieć się można, że badania CBOS z 2007 roku pokazują, że co dziesiąta kobieta pracująca, w wieku do 34 lat przyznaje, że była obiektem nieakceptowanego zachowania o podłożu seksualnym w miejscu pracy. Natomiast raport Światowej Organizacji Pracy pokazuje, że od 40 do 90% kobiet doświadcza w ciągu swojego życia zawodowego molestowania seksualnego. To bardzo duża ilośc kobiet, które doświadczają niepożądanych zachowań w miejscu pracy, co jest absolutnie niedopuszczalne. niestety, w Polsce nadal jest niewiele (chociaż coraz więcej) szkoleń czy kursów przeprowadzanych w środowiskach zawodowych (np. w firmach) dotyczących psychoedukacji w kontekście przemocy w środowisku zawodowym. Dodatkowo, jak dotąd nie pojawiają się (niezbędne!) kampanie społeczne dotyczące przemocy w miejscu pracy. Warto zauważyć, że brak tego rodzaju edukowania społeczeństwa prowadzić może do braku świadomości jednostek, że niepożądane zachowania jakich doświadczają w pracy są przemocą. Wiele osób traktuje je jako konieczność coś, z czym nie da się walczyć.
Konsekwencje doświadczania przemocy w środowisku zawodowym.
Badania pokazują, że doświadczania rozmaitych form przemocy w pracy pociąga za sobą poważne konsekwencje dla jednostek, zarówno dla zdrowia fizycznego i psychicznego (choroby układu krążenia, pokarmowego czy mięśniowo-szkieletowego, zaburzenia koncentracji, uwagi i pamięci, stany lękowe, zaburzenia snu, depresja, myśli rezygnacyjne czy samobójcze). Należy pamiętać także o tym, że doświadczenie przemocy, czyli niekorzystne i niezdrowe środowisko zawodowe wpływa także w istotny sposób na efektywność pracownika czy pracownicy, znacznie ją obniżając, co działa niekorzystnie dla jednostki, ale i dla całej organizacji. Walka z przemocą w środowisku pracy wymaga wiele zaparcia, jednakże jest konieczna, by ukrócić ten proceder.
