Uzależnienia behawioralne – czym są?
Uzależnienie to pojęcie znane od bardzo dawna, używane jednak najczęściej w kontekście uzależnienia od substancji. W takim rozumieniu, mówić można o uzależnieniu od alkoholu, substancji psychoaktywnych (narkotyków), nikotyny, etc. Warto jednak mieć na uwadze, że w obecnym świecie niezwykle popularne stają się także inne uzależnienia, a mianowicie, uzależnienia behawioralne. Uzależnienie behawioralne to inaczej uzależnienie od czynności (z angielskiego action addiction, behavioral dependency). Można uznać je niejako jako uzależnienie od pewnych popędów. Inną definicją uzależnienie behawioralnego jest zespół objawów związanych z utrwalonym, wielokrotnym powtarzaniem określonej czynności (lub grupy czynności) w celu uzyskania takich stanów emocjonalnych jak przyjemność, euforia, ulga, uczucie zaspokojenia.
Skąd nagły przyrost uzależnień behawioralnych?
O uzależnieniach behawioralnych w ostatnim czasie mówi się znacznie częściej niż w ubiegłych latach. Można rozpatrywać tę tendencję wzrostową na wiele sposobów. Przede wszystkim zwrócić uwagę należy na fakt, że uzależnienia behawioralne istniały zanim nazwane zostały uzależnieniami behawioralnymi. To właśnie wzrost ich występowania sprawić, że badacze zainteresowali się tym obszarem zaburzeń. Pamiętać należy o specyfice czasów, w jakich żyjemy – z powodu rozwoju technologii oraz kultury konsumpcjonizmu znacznie wzrosła ilość rozpoznawanych uzależnień behawioralnych. Wszakże wcześniej, w czasach, kiedy nie istniały komputery czy internet, niemożliwe byłoby stwierdzenie uzależnienia od czynności z nimi związanymi. Tendencja do tego rodzaju uzależnień widoczna jest szczególnie w odniesieniu do osób młodych, które często większość czasu spędzają przed ekranami smartfonów czy laptopów. Można nazwać to niejako plagą uzależnień związanych z rozwijającą się technologią (uzależnienie od internetu, czy telefonu). Wpływ na to wszystko bezsprzecznie miała także pandemia koronawirusa – w czasach społecznej izolacji, gdzie głównym rodzajem komunikacji okazały się telefony i internet, także w kontekście np. odbywania zajęć czy pracy, znacznie rozmyły się granice pomiędzy życiem prywatnym, a zawodowym czy edukacyjnym, a jednocześnie – w sposób znaczący wydłużył się czas spędzany przed ekranem. W cywilizacji, w której konsumpcjonizm dotyka już nawet najmłodszych, równie poważnym uzależnieniem może okazać się zakupoholizm. W czasach, w których każdy odczuwa presję związaną z tym że powinien „więcej, szybciej i lepiej”, nie tylko w kontekście zawodowym, wytwarza się idealna przestrzeń do rozwijania się uzależnień behawioralnych. W takiej sytuacji rozwijać się mogą uzależnienia od ćwiczeń, czy też pojawiać się kompulsywne zachowania seksualne, które utrudniają funkcjonowanie jednostki.
Terapia uzależnień behawioralnych.
Pomimo tego, że uzależnienia od substancji oraz uzależnienia behawioralne mają wiele punktów stycznych, wiele z uzależnień behawioralnych jest społecznie akceptowanych lub uznawanych za normę (jak np. pracoholizm), co utrudniać może podjęcie leczenia – szczególnie jeśli dysfunkcyjne zachowanie na pewnym etapie staje się przyczyną otrzymywania społecznej gratyfikacji (np. pochwał za chorobliwe odchudzanie się). Tak jak w przypadku każdego innego uzależnienia, uzależnienie behawioralne jest chorobą w destrukcyjny sposób oddziałującą na funkcjonowanie jednostki. Terapia uzależnień behawioralnych jest jednak możliwa. Celem terapii uzależnień behawioralnych jest powstrzymanie dysfunkcyjnych zachowań oraz nauka radzenia sobie z wyzwaniami życiowymi w zdrowy sposób. Terapia uczy także alternatywnych sposobów redukcji napięć. Terapia odbywać się może w ośrodku stacjonarnym, ale także podczas spotkań indywidualnych z terapeutą. Warto pamiętać, że odbywają się także mitingi wspólnot, np. Anonimowych Hazardzistów.
Gdy podejrzewasz uzależnienia behawioralne u siebie lub członka swojej rodziny – nie wahaj się zgłosić o wsparcie do psychologa, rozpocząć psychoterapię, która pomoże poradzić sobie z tym problemem.
Możesz podjąć terapię uzależnień w naszym gabinecie psychologicznym w Poznaniu. Zapraszamy!
Więcej o terapii uzależnień znajdziesz tutaj:
