By pomagać osobom doświadczającym przemocy należy najpierw wiedzieć czym owa przemoc jest. Wedle Światowej Organizacji Zdrowia jest to celowe użycie siły fizycznej albo władzy przeciw drugiemu człowiekowi, sobie samemu lub grupie ludzi, prowadzące lub stwarzające ryzyko uszkodzenia ciała, śmierci, krzywdy psychicznej, nieprawidłowego rozwoju lub ubóstwa/deprywacji (WHO, 2002). Widzimy zatem rozpiętość tej definicji, która zawiera w sobie rozmaite rodzaje przemocy. Przemoc od agresji różni się tym, iż cechuje się działaniem przemyślanym, racjonalnym i intencjonalnym, a często także grupowym.
Idąc dalej za typologią Światowej Organizacji Zdrowia, przemoc podzielić można na:
- przemoc zadawaną sobie samemu — tj. zachowania samobójcze i samouszkodzenia;
- przemoc interpersonalną: przemoc wobec członka rodziny lub partnera oraz przemoc wobec osoby niespokrewnionej, często nieznajomej;
- przemoc grupową – np. terroryzm czy ludobójstwo.
Przemoc w rodzinie jest definiowana na wiele sposobów, traktować ją jednak można jako „zamierzone działania bądź rażące zaniedbania dokonywane przez jednego z członków rodziny przeciwko pozostałym, wykorzystujące istniejącą lub stworzoną przez okoliczności przewagę sił czy władzy i powodujące u ich ofiar szkody lub cierpienie, na ruszające ich prawa i dobra osobiste, a w szczególności ich życie bądź zdrowie, zarówno fizyczne, jak i psychiczne” (Mellibruda, 2000).
Światowa Organizacja Zdrowia grupuje przemoc na różne formy, a mianowicie:
- przemoc fizyczna: intencjonalne zachowanie powodujące uszkodzenie ciała lub niosące takie ryzyko;
- przemoc psychiczna: obejmująca zachowania wpływające na drugą osobę bez uszkodzenia ciała (ale często takowe poprzedzające) takie jak między innymi obrażanie, krytykowanie, osądzanie, wyśmiewanie, szantażowanie, izolowanie od bliskich, etc.
- przemoc seksualna: jakikolwiek akt seksualny, próba uzyskania aktu seksualnego, niechciane komentarze lub zaloty o charakterze seksualnym lub działania mające na celu handel o charakterze seksualnym lub w inny sposób skierowane przeciwko seksualności danej osoby;
- zaniedbanie: niezaspokajanie podstawowych potrzeb fizycznych i emocjonalnych członków rodziny, odnosi się głównie do dzieci, ale często także do osób z doświadczeniem niepełnoprawności czy seniorów;
- przemoc materialna/ekonomiczna: używanie pieniędzy albo innych dóbr materialnych po to, aby uzależnić od siebie finansowo drugą osobę, np. warunkowe wydzielanie pieniędzy na funkcjonowanie rodziny.
Warto zatem być świadomym, że istnieje wiele rozmaitych form przemocy, których mogą doświadczać osoby. Nie należy także zapominać, że doznawanie przemocy często łączy się z wstydem, jest tematem tabu, dlatego też podkreślać trzeba, iż osoba doświadczająca przemocy nigdy nie jest jej winna i powinna ją ujawnić.
