PSYCHOLOGIA INDYWIDUALNA, PSYCHOLOGIA ZWIĄZKÓW

Jak rozpoznać toksyczną osobę?

Błędne koło toksycznych relacji.

Wchodzenie w toksyczne relacje dla niektórych osób jest niestety sytuacją na porządku dziennym, co oznacza, że pomimo tego, że często wiele wycierpiały w jednym związku, w chodzą bez zająknięcia w kolejny, które okazuje się być, po chwili, niepokojąco podobny do poprzedniego. I tak w kółko. Opisywane błędne koło potrafi być naprawdę niezwykle męczące – człowiek po prostu marzy o tym, bo kolejna relacja, na jaką się decyduje była… zwykła. Żeby nie wzbudzała takich emocji jak jazda rollercoasterem, nie powodowała płaczu co drugi dzień, nie sprawiała, że poczucie własnej wartości leży gdzieś potłuczone w kącie salonu. Czy to jest możliwe? Choć zapewne nie ze stuprocentową pewnością, to jednak odpowiedź brzmi – tak. Przy odpowiedniej dozie uważności istnieje szansa na to, by wśród nowo poznanych osób rozpoznać takie, które sprawią, że będziemy czuć się tak samo źle jak wcześniej, a także – by tego uniknąć.

toksyczny człowiek

Po czym rozpoznać toksyczną osobę?

Poniżej przedstawiono listę sygnałów ostrzegawczych, które powinny zwrócić naszą uwagę, kiedy poznajemy nową osobę. Dotyczą one zachowań drugiej osoby, ale i naszych odczuć z tym związanych. Nie przeocz ich!

  • Po spotkaniu z taką osobą, czujesz się głupi/a.

Kiedy po spotkaniu z daną osobą czujesz, że Twoje poczucie własnej wartości gwałtowanie spada, a Ty czujesz się po prostu głupi/a, niewystarczająco dobry/a, to bardzo oczywisty znak ostrzegawczy. Toksyczne osoby sprawiają, że druga osoba w ich towarzystwie czuje się gorsza i głupsza, epatują wręcz swoją „mądrością”, która nie podlega krytyce. Warto uciekać już na samym początku.

  • Po rozmowie z taką osobą czujesz się wyczerpany/a.

Kiedy po rozmowie z osobą towarzyszy Ci zmęczenie, nie tylko psychiczne, ale wręcz fizyczne – dwa razy się zastanów. Toksyczne osoby często „wysysają” energię z innych, najczęściej dlatego, że skupiają na sobie całą uwagę, wymagają od słuchacza bezgranicznego oddania i pełnej koncentracji. Naprawdę masz na to siłę?

  • Osoba próbuje Cię kontrolować, wzbudzać w Tobie poczucie winy.

To znany trik. Niezależnie od tego, co się stało, to Ty jesteś winny/a. Jest Ci to już znane? Zatem powinno zaniepokoić. Kiedy czujesz, że nawet jeśli jesteś stuprocentowo pewien, że nie ponosisz za coś odpowiedzialności, druga osoba potrafi tak przedstawić sytuację, że stajesz się stuprocentowo winny – zatrzymaj się. To bardzo obciążające ciągle ponosić za coś odpowiedzialność, a z czasem nawet wierzyć w to, że faktycznie tak właśnie jest.

  • Słyszysz dużo krytyki.

Czasami wyrażonej bardzo nie wprost. Kiedy gotujesz kolację i słyszysz, po raz kolejny, pytanie „A czy dodałaś soli? Bo jakoś takie bez smaku…” nóż może otwierać się w kieszeni, ale oprócz niego powinny otwierać się i drzwi, za którymi powinna natychmiast zniknąć toksyczna osoba. Krytyka często wyrażana jest w formie porównań, na przykład „mój były był złotą rączką, wszystko potrafił naprawić” rzucone w sytuacji, kiedy dzwonisz po elektryka.

  • Plotki i obgadywanie na porządku dziennym.

Kiedy już na pierwszym spotkaniu nie możesz się oprzeć wrażeniu, że usłyszałeś/aś wszelkie negatywne informacje o wszystkich ex nowo poznanej osoby, a także o połowie okolicy – wiedz, że za parę miesięcy opowiadane historie będą o Tobie, jeśli wystarczająco szybko się nie wyplączesz.

 

  • Życzenie innym źle.

W sytuacji, w której słyszysz, że nowo poznana osoba źle życzy innym, zastanów się, czy też chcesz zaraz stać się tą osobą, której źle życzy. Zwróć uwagę, jak błahe są powody do tego, że nowo poznana osoba złości się na innych.

  • „Moje jest zawsze na wierzchu” – dominacja.

Dominacja wyczuwalna jest już na początku. Nie masz możliwości wybrać miejsca, w którym się spotkacie ani przygotowania ulubionej potrawy? Jakoś zawsze tak się dzieje, że Twoje zdanie jest mnie ważne, do tego stopnia, że sama zaczynasz wierzyć w to, że miałaś ochotę na stek, chociaż od dziecka go nienawidzisz? No więc właśnie…

 

  • Szantaże i manipulacje.

Kiedy coraz częściej łapiesz się na tym, że słyszysz „Jeśli Ci na mnie zależy, to…” to zastanów się dwa razy. Emocjonalne szantaże i manipulacje, to coś, co toksyczne osoby opanowały do perfekcji. Pamiętaj jednak, że w pewnym momencie możesz poczuć, że nic, co robisz, nie wynika z Twojej woli. Gdzie i kiedy ją zgubiłeś/aś?

  • Rola ofiary.

Zdecydowanie zaniepokoić Cię powinno, jeśli nowo poznana osoba dosyć łatwo wchodzi w rolę ofiary. Niczemu nie jest winna i zawsze jest skrzywdzona – w pracy, w domu, wśród znajomych. To osoba, która wymaga pocieszania, zauważania, dbania o nią dwadzieścia cztery godziny na dobę, ale tylko jeśli ma na to ochotę. Ty nie masz prawa do słabości.

  • Nieszanowanie granic.

To dosyć oczywisty sygnał, że coś jest nie halo. Kiedy Twoje prośby są niesłyszane, a to, co mówisz, nie ma żadnego znaczenia, warto pomyśleć, że coś jest nie tak. Toksyczne osoby często nie szanują cudzych granic – oczekują natychmiastowej odpowiedzi na SMSa w środku nocy czy zainteresowania wtedy, kiedy jesteś w pracy. Serio, chcesz układać swoje życie pod czyjeś dyktando? Zastanów się nad tym.

To oczywiście tylko przykładowe zachowania toksycznych osób, które powinny wzbudzić uwagę i zaniepokoić. W rzeczywistości jest ich więcej, wszystkie jednak opierają się na powolnym zatracaniu siebie na rzecz drugiej osoby. Warto być uważnym, szczególnie, kiedy nasz doświadczenia z poprzednich związków nie są pozytywne.

Marta Melka-Roszczyk

AutorMarta Melka-Roszczyk

Jestem doktorem nauk o zdrowiu, psychologiem, psychoterapeutą oraz biegłym sądowym. W swojej prywatnej praktyce zajmuję się psychoterapią indywidualną osób dorosłych, młodzieży oraz psychoterapią par i małżeństw. Nieustannie doskonalę warsztat swojej pracy uczęszczając na seminaria, konferencje naukowe oraz specjalistyczne kursy i szkolenia. Swoją pracę poddaję regularnej superwizji.
Bądź na bieżąco z naszymi wskazówkami, narzędziami i rozwiązaniami

Zapisz się na Newsletter.

Certyfikaty.